Fikhu i Agjërimit

Planprogrami i muslimanit të vogël

AGJËRIMI

Agjërim d.m.th. ta pengosh apo ta ndalosh veten nga diçka. Ndërsa, në Sheriatin Islam:

Agjërim është ta pengosh ose ta ndalosh veten nga ushqimi, pija dhe epshi, prej agimit e deri në perendim të diellit, me nijet që t’i afrohesh Allahut xh.sh.

Ibadeti ndaj Allahut xh.sh. bëhet në mënyra të ndryshme:

-Kemi ibadet vetëm me fjalë, siç është shehadeti.
-Ibadet me fjalë dhe me trup së bashku, siç është namazi.
-Kemi ibadet me të holla, siç është zekati.
-Kemi ibadet me të holla dhe me trup, siç është haxhi.

Ndërsa, agjërimi është ibadet trupor.
Edhe popujt e mëparshëm kanë agjëruar, mirëpo agjërimi i tyre ka ndryshuar nga agjërimi në Islam. Kur’ani fisnik përmend agjërimin e Merjemes para se t’i lind djali Isa a.s., por agjërimi i saj ka qenë vetëm pengimi apo detyrimi i vetes së saj për të mos folur.
Në të njëjtën mënyrë ka agjëruar edhe Zekerija a.s., kur i ka lind djali Jahja a.s. Ai tri ditë e tri net ka ngrënë dhe ka pi , mirëpo nuk ka folur. Ai vetëm ka sinjalizuar me shenja. Për këtë, Zoti i Madhëruar në Kur’an thotë:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

“O ju të cilët keni besuar, ua kemi bërë obligim agjërimin ashtu siç ua kemi bërë për obligim popujve para jush, me qëllim që të jeni të devotshëm”.
(El-Bekare:183)


Pyetje:

1.Trego definicionin e agjërimit?
2.Trego për mënyrat e ibadetit?

AGJËRIMI I MUAJIT RAMAZAN

Agjërimi i muajit Ramazan është shtylla e katërt e islamit.
Agjërimi i muajit Ramazan është bërë obligim në muajin Shaban të vitit të dytë të hixhretit.
Muhamedi a.s. për 9 vite i ka agjëruar nëntë muaj të ramazanit.
Argument për agjërimin e muajit të Ramazanit kemi ajetin kur’anor:

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ
فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ...

“Muaji i Ramazanit është (muaji) në të cilin filloi zbritja e Kur’anit, që është udhërrëfyes për njerëzit dhe sqarues i rrugës së drejtë dhe dallues (i të vërtetës nga e pavërteta). E kush prej jush përjeton këtë muaj le të agjërojë”.
(El-Bekare:185)

Argument për agjërimin e muajit Ramazan kemi edhe hadithine Muhamedit a.s. ku thotë:

“Kush e e agjëron muajin Ramazan me bindje dhe sinqeritet të plotë, me shpresë se do të shpërblehet, atij i falen gabimet e më parme”.
(Transmeton Ahmedi)

Kush me qëllim nuk e agjëron muajin Ramazan, ai do të ndëshkohet me ndëshkim të madh.

Pyetje:

1.Në cilin vit është bërë obligim agjërimi i muajit Ramazan?
2.Sa vite ka agjëruar Muhamedi a.s.?
3.Cili është argumenti kur’anor për agjërimin e muajit Ramazan?
4.Cili është argumenti i hadithit për agjërimin e muajit Ramazan?

HËNA E RE DHE RAMAZANI

Kemi dy lloje të kalendarëve:

1.Kalendari diellor dhe
2.Kalendari hënor.

Kalendari diellor bazohet në rrotullimin e tokës rreth diellit.
Kalendari hënorë bazohet në rrotullimin e hënës rreth tokës dhe së bashku me tokën rreth diellit.

Një rrotullim i hënës rreth tokës quhet muaj. Ndërsa 12 rrotullime të hënës rreth tokës, plotësohet një rrotullim i hënës rreth diellit.

Në kalendarin hënor ndonjëherë muaji i ka 29 ditë, ndonjëherë 30 ditë. Për këtë arsye, nevojitet të presim, që të shikojmë hënën e re, për të vërtetuar se, muaji Shaban, a i ka plotësuar 29 ditë apo 30 ditë.

Muhamedi a.s. në hadith thotë:

“Filloni të agjëroni me të shikuarit e hënës së re, dhe ndërpritni agjërimin me të shikuarit e hënës së re”.

Pyetje:

1.Sa lloje të kalendarëve i kemi?
3.Në çka bazohet kalendari diellor?
4.Në çka bazohet kalendari hënor?
5.Sa ditë i ka muaji Ramazan?
6.Kur fillon dita e agjërimit të muajit Ramazan dhe trego hadithin?


DOBITË PREJ AGJËRIMIT

Muhamedi a.s. në hadith thotë:

“Agjëroni, do të jeni të shëndoshë”.

Prej agjërimit kemi dobi të shumta. Dobitë e agjërimit kryesisht janë:

-Dobi trupore.
-Dobi shpirtërore.
-Dobi mendore, dhe
-Dobi shoqërore.

Agjërimi është bërë obligim, që besimtari të arrijë shkallën më të lartë të besimit dhe të devotshmërisë.

Për këtë arsye Allahu xh.sh. na ka treguar nëpërmjet Muhamedit a.s. se :

“Çdo vepër e njerëzve apo e bijve të Ademit është për ta, përveç agjërimit, ai bëhet për Mua (Allahun) dhe Unë shpërblej për të. Agjërimi është mburojë”
(Transmeton Buhariu)
Muhamedi a.s. në një hadith tjetër thotë:

“Vërtetë në xhenet është një derë që quhet “REJAN”, nëpër të hynë vetëm agjëruesit ditën e Gjykimit e askush tjetër, e kur të hynë agjëruesit mbyllet ajo derë dhe askush nuk mund të hyjë nëpër të”.
(Transmeton Buhariu)

Pyetje:

1.Cilat janë dobitë e agjërimit?

LLOJET E AGJËRIMIT

Llojet e agjërimit janë:

1.Agjërimi farz – është agjërimi i muajit Ramazan.

2.Agjërimi vaxhib.
Në agjërimin vaxhib bëjnë pjesë: agjërimi i përbetimit, agjërimi i ditës së prishur të agjërimit nafile dhe agjërimi i përbetimit të iëtikafit.
3.Agjërimi sunet.
Në agjërimin Sunet bëjnë pjesë: agjërimi i ditës së nëntë, dhjetë dhe të njëmbëdhjetë të muajit Muharrem.

4.Agjërimi mendub.
Në agjërimin mendub bëjnë pjesë:
-Agjërimi i ditëve të bardha, d.m.th. dita e 13, 14 dhe 15 të çdo muaji të muajve të kalendarit hënor.
-Agjërimi i ditës së hënë dhe të enjte.
-Agjërimi i gjashtë ditëve të muajit Sheval.
-Agjërimi i tetë ditëve të para të muajit Dhul hixhe, d.m.th. para Ditës së Arafatit.
-Tërë jetën ta kalosh një ditë në agjërim, një ditë pa agjërim.
-Agjërimi i muajit Sha’ban

5.Agjërimi mekruh tahrimen.
Mekruh tahrimen është t’i agjërosh këto ditë:
-Agjërimi i ditës së parë të Fitër Bajramit.
-Agjërimi i ditës së parë të Kurban Bajramit.
-Agjërimi i ditës së premte pa ia bashkangjitur të enjten.
-Agjërimi i ditës së premte pa ia bashkangjitur të shtunën.
-Agjërimi i dy, tri e më shumë ditëve pa iftar dhe pa suhur, që d.m.th. orë apo 94 orë pa ngrënë ose pa pi, ndryshe kjo quhet grevë urie.
-Agjërimi i tërë jetës pa ndërprerje.
-Agjërimi nafile i gruas pa lejen e burrit kur ai është në prani të saj.
-Agjërimi në udhëtim nëse udhëtimi është i vështirë dhe e mundon shumë gjendjen e agjëruesit.

6. Agjërimi mekruhi tenzihen

- Mekruhi tenzihen është ta agjërosh ditën e dhjetë të muajit Muharrem pa të nëntën.
- Mekruhi tenzihen është edhe agjërimi i ditës së dhjetë të muajit Muharrem pa të njëmbëdhjetën.


Pyetje:
1.Cilat janë llojet e agjërimit?
2. Kur është agjërimi farz?
3.Kur është agjërimi sunet?
4.Kur është agjërimi mendub?
5.Kur është agjërimi mekruhi tahrimen e kur tenzihen?

RUKNET E AGJËRIMIT

- Rukni dhe sharti janë dy pjesë thelbësore të çdo çështjeje, ashtu qysh janë pjesë thelbësore të agjërimit.

- Dallimi në mes të ruknit dhe shartit është vetëm dallimi formal , pse pa marrë parasysh a mungon rukni apo sharti agjërimi është i pavlefshëm. Mirëpo, rukni është pjesë brenda agjërimit sikurse është sexhdeja pjesë përbërëse brenda namazit.
Po ashtu, sharti është pjesë përbërëse jashtë agjërimit, ashtu siç është abdesti shart, jashtë namazit.
- Agjërimi ka vetëm një rukn, e ai është:

“Ta pengosh ose ta ndalosh veten nga të ngrënit, pija dhe kontakti martesor, prej agimit e deri në perëndim të diellit”.

Argument për këtë kemi ajetin kur’anor:

... وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ ...

“Dhe hani e pini deri sa ta dalloni ju saktësisht perin e zi nga peri i bardhë”.
El Bekare: 187
- Alegoria e Kur’anit “peri i bardhë” ka të bëjë me të zbardhurit e ditës në agim.
- Alegoria e Kur’anit “peri i zi” ka të bëjë me të errësuarit e natës pas perëndimit.
Këtë e ka sqaruar Muhamedi a.s. në hadith:
“Vërtetë Bilalli e thirr ezanin në mbrëmje, ndërsa ju hani dhe pini deri sa të thirr (Bilalli) i biri i Umi Mektumit”.
- Janë pajtuar të gjithë dijetarët-juristët islam se, të penguarit apo të detyruarit e vetes nga ushqimi, pija dhe kontakti martesor është prej agimit deri pas perëndimit.

Pyetje:
1.Çka është rukni dhe çka është sharti?
2.Sa rukne i ka agjërimi?
3.Prej cilës pjesë të ditës fillon të agjëruarit, dhe në cilën pjesë të ditës përfundon të agjëruarit?


SHARTET E AGJËRIMIT

Shartet e agjërimit ndahen në tri lloje, e ato janë:

1.Shartet e vuxhubit (obligueshmërisë)
2.Shartet e edait (e kryerjes së agjërimit) dhe
3.Shartet e sihatit (vlefshmërisë)

Shartet e vuxhubit (obligueshmërisë) janë:

1. Islami.
- Jomuslimani nuk e ka për obligim agjërimin.
2. Mentalisht me qenë i shëndoshë.
3. Mosha madhore.
4. Ta dijë se e ka për obligim agjërimin.

Shartet e edait (e kryerjes së agjërimit) janë:

1. Shëndeti.
2. Të mos jesh në udhëtim.
- Ai i cili, gjatë muajit të Ramazanit është në udhëtim nuk agjëron, por të njëjtat ditë i plotëson më vonë.

Shartet e Sihatit (vlefshmërisë) janë:

1. Që femra mos të jetë në kohen e menstruacionit.
- nëse femrës një orë para iftarit i vjen menstruacioni atë ditë e agjëron kaza.
2. Nijeti.
- Nijet d.m.th. qëllim. Vendi i nijetit është zemra. Kur në mbrëmje me zemër e di se nesër nevojitet të agjërosh, kjo konsiderohet nijet.
- Nijeti bëhet pa aguar dita, por mund të bëhet deri para dreke.

Pyetje:
1.Si ndahen shartet e agjërimit?
2.Cilat janë shartet e obligueshmërisë?
3.Cilat janë shartet e kryerjes së agjërimit?
4.Cilat janë shartet e vlefshmërisë së agjërimit?

SUNETET E AGJËRIMIT

Sunetet apo mustehabet e agjërimit janë:

1. Të ngriturit në Suhur. Muhamedi a.s. ka thënë: “Ngrituni nga gjumi dhe ushqehuni në suhur, se në suhur e keni bekimin dhe bereketin e Allahut”. (Buhariu dhe Muslimi)
2. Shpejtimi i iftarit. Muhamedi a.s. ka thënë:
“E mira e njerëzve është gjithmonë kur ata e shpejtojnë iftarin”. (Buhariu dhe Muslimi)
Nëse është mjegull, atëherë më mirë është që ta vonojmë pak iftarin nga koha e caktuar.
3. Të filluarit e iftarit me hurme. Muhamedi a.s. ka thënë:
“Kur ndonjëri prej jush e fillon iftarin le të fillojë me hurme, sepse në të ka bereket, e nëse nuk gjeni apo nuk keni hurme, atëherë me ujë se në të është pastërtia”.
(Ebu Davudi dhe Tirmidhiu)
4. Mustehab është të filluarit e iftarit me hurme apo ujë, e menjëherë me falë akshamin. Mirëpo, nëse uria ndikon në moskoncentrimin në namaz, atëherë më mirë iftari e pastaj namazi.
5. Të bësh dua para iftarit. Muhamedi a.s. ka thënë:
“Duaja e agjëruesit para iftarit nuk kthehet prapë”.
Transmeton Ibni Abasi se Muhamedi a.s. kur e fillonte iftarin lutej: “O Zoti im për ty agjëruam, me furnizimin Tënd ushqehem, na prano, vërtetë Ti je i ditur dhe dëgjon”.
(Transmeton Taberani)
6. Të bësh ibadet më shumë se zakonisht, të bësh të mira më shumë se zakonisht, t’iu dhësh sadaka të varfërve, jetimëve dhe të gjorëve.
Transmeton Ibn Abasi se Muhamedi a.s. ka qenë njeriu më fisnik dhe më bujari, mirëpo ai më bujarë se çdo herë ka qenë në Ramazan kur i vinte Xhibrili. I vinte në çdo mbrëmje të Ramazanit dhe ia mësonte Kur’anin. I Dërguari i Allahut vërtetë ka qenë më bujari dhe mirësitë i bënte me shpejtësi të erërave.
(Ahmedi, Buhariu dhe Muslimi)
7. Ta falësh namazin e teravive.
8. Ta ndalësh veten dhe të mos bisedosh pa nevojë dhe të mos bësh biseda të kota.
9. Të bësh Iëtikafin.