Kryeni haxhin para se të mos mundeni!

Kryeni haxhin para se të mos mundeni!

Falendero Allahun, subhanehu ve teala, o vëlla i dashur, ngaqë të ka dhënë jetë të arrish të shohish se si ditët dhe muajt kalojnë. Tani është afruar koha e haxhit, dhe së shpejti grupet e haxhijve fillojnë ta mbushin kozmosin me telbijet dhe tekbiret e tyre. Duke ardhur nga vende të largëta të lindjes dhe perëndimit. Disa prej tyre kanë grumbulluar para tërë jetës së tyre duke ndarë nga kafshata e bukës për të kursyer mjete me të cilat do të kryejnë këtë obligim të madh.
E ti vëlla musliman nëse ke mundësi dhe i përmbush kushtet pse të shtyjsh kryerjen e këtij adhurimi? A nuk ndëgjove për fjalët e Allahut, subhanehu ve teala: „..Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson; All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit.“ Ali Imran-97
“E kryenie haxhin dhe umrenë për hir të All-llahut,...“ Bekare-196
„Dhe thirr ndër njerëz për haxhin, se të vijnë ty këmbësorë e edhe kalorës me deve të rraskapitura që vijnë prej rrugëve të largëta.“ Haxh-27
Vëllau im! Haxhi është një prej pesë kushteve të Islamit, Resulullahu sallallahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Islami është ndërtuar mbi pesë shtylla: Dëshmia se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij, falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i ramazanit dhe kryerja e haxhit.” (Transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi)
Obligohet muslimani i cili ka mundësi, të shpejtoje shkuarjen në haxh që të mos bie në mëkat. Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: „ shpejtoni për në haxh, ngase asnjëri prej jush nuk dinë se çka do ti ndodhë“ (transmeton-Ahmedi)
Nga Abdurrahman Ibën Sabit, radijallahu anhu, se Muhamedi alejhis-selam ka thënë: „ Kush do që vdes e nuk e ka kryer haxhin, përveç nëse ka qenë i sëmurë, ose nuk i ka lejuar sunduesi ose nga ndonjë shkak i qartë, atëherë është njëlloj se si ka vdekur, si jahudi ose si krishterë“ (merfu – Bejhaki)
Omer ibën Hattabi, radijallahu anhu, ka thënë: „ mendova të dërgojë njerëz nëpër disa vende të shohin se kush ka mundësi dhe nuk kryen haxhin, ta urdhërojnë me paguajtje të xhizjes, ata s’janë musliman, ata s’janë musliman.“ (Bejhaki)
Nga Ibën Abbasi, radijallahu anhu, ka thënë: Muhamedi alejhis-selam ka thënë: „kush ka pasuri që me te arrinë shkuarjen në haxh ose dhënien e zekatit dhe nuk e bën ate, kërkoni prej tij të kthehet në Islam para vdekjes së tij.“ I tha një njeri: O Ibën Abbas ke frikë Allahun ngase nga mosbesimtari kërkohet të kthehet në Islam para vdekjes! Ibën Abbasi u tha: do tua lexoj ajetin kur’anor: „O ju që besuat, as pasuria juaj e as fëmijët tuaj të mos u shmangin prej adhurimit të All-llahut, e kush bën ashtu të tillët janë mu ata të humburit.“ Munafikun-9. (transmeton Tirmidhi dhe ibn Xheriri)
Obligohesh me shpejtim dhe nxitje për kryerje të këtij ibadeti o vëlla! Tani është lehtësuar vajtja dhe falenderimi i takon Allahut. Mos le që shejtani të të ndale! Dhe mos thuaj do ta bëj në të ardhme, dhe mos të gënjejnë shpresat! Pyete vehten deri kur do ta shtyjsh kryerjen e haxhit për në vit të ardhshëm! Kush dinë a mbi tokë apo ndër tokë do jesh vitin e ardhshëm? Dikujt shejtani i kujton arsye të parëndësishme dhe sheh se si ai shtyn kryerjen e haxhit çdo vjet për vjetin e ardhshëm! Arsyetohet me kallabëllëkun dhe nxehtësinë! E çdo vjet është ashtu! Mendo si gjyshët e tu kanë udhëtuar me muaj të tëra në këmbë vetëm që të kryejnë haxhin!
O musliman! Vlera e haxhit është e madhe dhe shpërblimi për te është i madh! Ky ibadet është sintezë i adhurimit trupor dhe atij material. E para me lodhje dhe mund kurse e dyta me shpenzimet që i bën në këtë rrugë.
Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: „kush e kryen haxhin dhe (gjatë kryerjes se tij) nuk shan dhe nuk bën mëkat, kthehet si ate ditë kur është i lindur nga nëna e tij“ (muttefekun alejhi)
E pyetën Pejgamberin, sallallahu alejhi ve sel-lem: cilët punë jamë më të vlefshme? „besimi në Allahun dhe të dërguarin e Tij“ u tha:“ më pastaj?“ tha: „lufta në rrugë të Allahut“ u tha:“ e më pastaj?“ tha: „haxhi i pranuar“. (Buhari).
Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, nxitte në shtuarje të adhurimeve siç nxitte edhe për haxh dhe umre dhe ka thënë: „ përqëndrohuni në kryerje të haxhit dhe umresë, këta të dyja largojnë varfërinë dhe mëkatet sikur që zjarri pastron hekurin, arrin dhe argjentin, dhe ska shpërblim veç xhennetit për haxhin e pranuar“ (Tirmidhi)
Dhe në një tjetër hadith thotë: „umreja pas umresë është shpagim për çka ka pasur ndërmjet (prej mëkateve të vogla) kurse për haxhin e pranuar ska shpërblim veç xhennetit“ (Muslim).
Shpërblimi është i madh edhepse krejt kjo zgjatë dy ose tri javë. Kjo është një dhunti e madhe. Pra mos ngurro në marje të vendimit! Falenderohu Allahut për këtë dhunti, kryej këtë adhurim se jemi të krijuar për të adhuruar Allahun, subhanehu ve teala. Pra mos ngurro dhe mos thuaj do ta bëjë këte në të ardhmen por gëzohu se do jesh mysafir i Gjithmëshirshmit e Ai i përgjigjet atyre që i luten dhe u jep atyre që prej Tij kërkojnë.
Gëzohu për ditën kur do të të falen mëkatet se Muhammedi, alejhis-selam thotë: „ në asnjë ditë tjetër Allahu nuk liron nga zjarri i zhehennemit më shumë robër se sa në ditën e Arafatit“ (muslim).
Pra investo kohën tënde në ato gjëra të cilat do të të sjellin dobi në ditën kur nuk të sjell dobi as malli e as evladi, atë ditë kur fletat në të cilat janë të shkruara veprat tona hapen e zemrat do të rënqethen, shpirtrat trazohen e njerëzit të duken si të dehur por ato nuk do jenë të dehur ...por ndëshkimi i Allahut është i rëndë.
Vëlla! Puno për këtë botë për aq sa do qëndrosh në te dhe puno për botën tjetër për aq sa do qëndrosh në te. Mos e shtyj më këte se vdekjen e ke para teje, sëmundjet në derë të trokasin kurse gajlet asnjëherë nuk kryhen! Kërko ndihmë nga Allahu dhe në te mbështetu dhe bëhu prej atyre të cilët këtë vitë do të bëjnë telbije dhe të thërasin tekbire.
E nëqoftëse të hapet zemra për këtë vendim dhe vendos të bëjsh haxhin për hirë të Allahut subhanehu ve teala, desha vetëm të të përkujtoj për disa gjëra:
1. fal namaz të istihares dhe konsulltohu me njerëzit, ska pësuar ai që ka bërë istihare edhe s’është penduar ai që është këshilluar. Këto dy rekate do të ndihmojnë shumë.
2. sinqeriteti i qëllimit, duhesh të kesh për qëllim ta kryesh këtë ibadet vetëm për hirë të Allahut subhanehu ve teala ngase „ veprat maten sipas qëllimeve, dhe çdonjërit i takon ajo çka ka pasë për qëllim“ (buhari dhe muslim)
3. mëso mbi mënyrën se si kryhet haxhi, ndiq ligjërata dhe lexo libra mbi këte që të mund të bëjsh një haxh të vyer sipas rregullave
4. leri familjes tënde në dispozicion mjete të mjaftueshme për jetesë deri në kthimin tënd, porositi ata me frikë respekt ndaj Krijuesit dhe sigurohu për ta nga ndonjë frikë apo trazirë.
5. pendohu nga të gjithë mëkatet. Allahu subhanehu ve tela thotë: „..pendohuni të gjithë te All-llahu, o besimtarë, në mënyrë që të gjeni shpëtim.“ (Nur-31) Pendimi është: braktisja e krejt mëkateve, pendimi për të kaluarën dhe mospërsëritja e tyre në të ardhmen. Poqese ke bërë dëm dikujt ja kthen dhe kërkon hallallëk, qoftë ajo gjë e nderit, pasurisë apo diç tjetër.
Dijetari i mirënjohur AbdulAziz bin Bazi (rahimehullah) thotë: „nëse dikush nuk kryen namazin dhe mohon obligueshmërinë e tij është mosbesimtar sipas gjithë dijetarëve islam dhe nuk i pranohet haxhi, e nëse dikush e len nga përtacia dhe mospërfillja atëhere ka dy mendime njëri se i pranohet dhe tjetri se nuk i pranohet. Unë qëndroj në mendimin se nuk i pranohet ngase Muhammedi, sallall-llahu alejhi ve sel-em, thotë: „ besa që kemi mes nesh dhe mes tyre është namazi, kush e len ate ka bërë kufr“ dhe poashtu thotë: „ndërmjet njeriut dhe kufrit e shirkut është lënia e namazit“ dhe këto përfshijnë ata që e mohojnë namazin si dhe ata që e lënë namazin nga përtacia.“

6. me shkuar me pasuri hallall. Ate pasuri të cilën e kemi fituar në mënyrë të lejuar që mos të na ndodhë t’i marrim mëkatet tona me vehte në këtë udhëtim. Ai i cili kryen haxhin me pasuri të dyshimtë nuk i pranohet ky ibadet dhe edhe nëse i pranohet ai ka bërë mëkat nga njëra anë. Ka ardhur në hadith se Muhammedi, sallall-llahu alejhi ve sel-em, ka thënë: „ kur të dale haxhiu të kryej haxhin dhe pasuria e tij është e pastërt, kur të vëndojë këmbën e tij në uzengjit e kalit dhe të thotë: Lebbejke Allahumme lebbejke (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem) i thot atij thirësi prej lart: ti e ke pasurinë hallall dhe e ke kalin hallall, haxhi jot është i pranuar dhe nuk të refuzohet. Kur të dale me pasuri të fëlliqtë, haram; e të vëndojë këmbën e tij në uzengjit e kalit dhe të thotë: Lebbejke Allahumme lebbejke (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem) i thot atij thirësi prej lart: ti e ke pasurinë haram dhe e ke kalin haram, haxhi jotë refuzohet dhe nuk të pranohet“ (Taberani)
7. zgjedhja e shoqerisë së mirë. Ata janë ndihma jote ma e mirë në këtë rrugë; të përkujtojnë ate çka e haron, të mësojnë ate çka nuk e din dhe të rrethojnë me vëmendje dhe mbrojtje.
8. të respektosh rregullat e udhëtimit dhe të thuash lutjet përkatëse, ashtu që në çdo tatëpjetë do të thuash Allahu Ekber dhe në çdo teposhtëze; Subhanallah, dhe lutjet tjera të udhëtimit.
9. duhesh të jesh i qetë dhe të durosh mundimet e rrugës duke ditur se krejt ato janë vepra të mira në ditën e gjykimit. Mos i humb veprat e tuaja për shkak të ofendimeve dhe përmbaj gjuhën dhe dorën tënde nga muslimanët.
10. ule shikimin dhe përmbaju ndalesave të sheriatit.
Allahu, subhanehu ve teala, na pranoftë veprat tona të mira dhe na bëftë neve dhe prindërit tanë prej atyre të cilëve u janë falur mëkatet dhe të cilët këtë vit do të shqiptojnë: (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem).
Shkroi: Kryeni haxhin para se të mos mundeni!
Falendero Allahun, subhanehu ve teala, o vëlla i dashur, ngaqë të ka dhënë jetë të arrish të shohish se si ditët dhe muajt kalojnë. Tani është afruar koha e haxhit, dhe së shpejti grupet e haxhijve fillojnë ta mbushin kozmosin me telbijet dhe tekbiret e tyre. Duke ardhur nga vende të largëta të lindjes dhe perëndimit. Disa prej tyre kanë grumbulluar para tërë jetës së tyre duke ndarë nga kafshata e bukës për të kursyer mjete me të cilat do të kryejnë këtë obligim të madh.
E ti vëlla musliman nëse ke mundësi dhe i përmbush kushtet pse të shtyjsh kryerjen e këtij adhurimi? A nuk ndëgjove për fjalët e Allahut, subhanehu ve teala: „..Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson; All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit.“ Ali Imran-97
“E kryenie haxhin dhe umrenë për hir të All-llahut,...“ Bekare-196
„Dhe thirr ndër njerëz për haxhin, se të vijnë ty këmbësorë e edhe kalorës me deve të rraskapitura që vijnë prej rrugëve të largëta.“ Haxh-27
Vëllau im! Haxhi është një prej pesë kushteve të Islamit, Resulullahu sallallahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Islami është ndërtuar mbi pesë shtylla: Dëshmia se nuk ka zot tjetër përveç All-llahut dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguar i Tij, falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i ramazanit dhe kryerja e haxhit.” (Transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi)
Obligohet muslimani i cili ka mundësi, të shpejtoje shkuarjen në haxh që të mos bie në mëkat. Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: „ shpejtoni për në haxh, ngase asnjëri prej jush nuk dinë se çka do ti ndodhë“ (transmeton-Ahmedi)
Nga Abdurrahman Ibën Sabit, radijallahu anhu, se Muhamedi alejhis-selam ka thënë: „ Kush do që vdes e nuk e ka kryer haxhin, përveç nëse ka qenë i sëmurë, ose nuk i ka lejuar sunduesi ose nga ndonjë shkak i qartë, atëherë është njëlloj se si ka vdekur, si jahudi ose si krishterë“ (merfu – Bejhaki)
Omer ibën Hattabi, radijallahu anhu, ka thënë: „ mendova të dërgojë njerëz nëpër disa vende të shohin se kush ka mundësi dhe nuk kryen haxhin, ta urdhërojnë me paguajtje të xhizjes, ata s’janë musliman, ata s’janë musliman.“ (Bejhaki)
Nga Ibën Abbasi, radijallahu anhu, ka thënë: Muhamedi alejhis-selam ka thënë: „kush ka pasuri që me te arrinë shkuarjen në haxh ose dhënien e zekatit dhe nuk e bën ate, kërkoni prej tij të kthehet në Islam para vdekjes së tij.“ I tha një njeri: O Ibën Abbas ke frikë Allahun ngase nga mosbesimtari kërkohet të kthehet në Islam para vdekjes! Ibën Abbasi u tha: do tua lexoj ajetin kur’anor: „O ju që besuat, as pasuria juaj e as fëmijët tuaj të mos u shmangin prej adhurimit të All-llahut, e kush bën ashtu të tillët janë mu ata të humburit.“ Munafikun-9. (transmeton Tirmidhi dhe ibn Xheriri)
Obligohesh me shpejtim dhe nxitje për kryerje të këtij ibadeti o vëlla! Tani është lehtësuar vajtja dhe falenderimi i takon Allahut. Mos le që shejtani të të ndale! Dhe mos thuaj do ta bëj në të ardhme, dhe mos të gënjejnë shpresat! Pyete vehten deri kur do ta shtyjsh kryerjen e haxhit për në vit të ardhshëm! Kush dinë a mbi tokë apo ndër tokë do jesh vitin e ardhshëm? Dikujt shejtani i kujton arsye të parëndësishme dhe sheh se si ai shtyn kryerjen e haxhit çdo vjet për vjetin e ardhshëm! Arsyetohet me kallabëllëkun dhe nxehtësinë! E çdo vjet është ashtu! Mendo si gjyshët e tu kanë udhëtuar me muaj të tëra në këmbë vetëm që të kryejnë haxhin!
O musliman! Vlera e haxhit është e madhe dhe shpërblimi për te është i madh! Ky ibadet është sintezë i adhurimit trupor dhe atij material. E para me lodhje dhe mund kurse e dyta me shpenzimet që i bën në këtë rrugë.
Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, ka thënë: „kush e kryen haxhin dhe (gjatë kryerjes se tij) nuk shan dhe nuk bën mëkat, kthehet si ate ditë kur është i lindur nga nëna e tij“ (muttefekun alejhi)
E pyetën Pejgamberin, sallallahu alejhi ve sel-lem: cilët punë jamë më të vlefshme? „besimi në Allahun dhe të dërguarin e Tij“ u tha:“ më pastaj?“ tha: „lufta në rrugë të Allahut“ u tha:“ e më pastaj?“ tha: „haxhi i pranuar“. (Buhari).
Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem, nxitte në shtuarje të adhurimeve siç nxitte edhe për haxh dhe umre dhe ka thënë: „ përqëndrohuni në kryerje të haxhit dhe umresë, këta të dyja largojnë varfërinë dhe mëkatet sikur që zjarri pastron hekurin, arrin dhe argjentin, dhe ska shpërblim veç xhennetit për haxhin e pranuar“ (Tirmidhi)
Dhe në një tjetër hadith thotë: „umreja pas umresë është shpagim për çka ka pasur ndërmjet (prej mëkateve të vogla) kurse për haxhin e pranuar ska shpërblim veç xhennetit“ (Muslim).
Shpërblimi është i madh edhepse krejt kjo zgjatë dy ose tri javë. Kjo është një dhunti e madhe. Pra mos ngurro në marje të vendimit! Falenderohu Allahut për këtë dhunti, kryej këtë adhurim se jemi të krijuar për të adhuruar Allahun, subhanehu ve teala. Pra mos ngurro dhe mos thuaj do ta bëjë këte në të ardhmen por gëzohu se do jesh mysafir i Gjithmëshirshmit e Ai i përgjigjet atyre që i luten dhe u jep atyre që prej Tij kërkojnë.
Gëzohu për ditën kur do të të falen mëkatet se Muhammedi, alejhis-selam thotë: „ në asnjë ditë tjetër Allahu nuk liron nga zjarri i zhehennemit më shumë robër se sa në ditën e Arafatit“ (muslim).
Pra investo kohën tënde në ato gjëra të cilat do të të sjellin dobi në ditën kur nuk të sjell dobi as malli e as evladi, atë ditë kur fletat në të cilat janë të shkruara veprat tona hapen e zemrat do të rënqethen, shpirtrat trazohen e njerëzit të duken si të dehur por ato nuk do jenë të dehur ...por ndëshkimi i Allahut është i rëndë.
Vëlla! Puno për këtë botë për aq sa do qëndrosh në te dhe puno për botën tjetër për aq sa do qëndrosh në te. Mos e shtyj më këte se vdekjen e ke para teje, sëmundjet në derë të trokasin kurse gajlet asnjëherë nuk kryhen! Kërko ndihmë nga Allahu dhe në te mbështetu dhe bëhu prej atyre të cilët këtë vitë do të bëjnë telbije dhe të thërasin tekbire.
E nëqoftëse të hapet zemra për këtë vendim dhe vendos të bëjsh haxhin për hirë të Allahut subhanehu ve teala, desha vetëm të të përkujtoj për disa gjëra:
1. fal namaz të istihares dhe konsulltohu me njerëzit, ska pësuar ai që ka bërë istihare edhe s’është penduar ai që është këshilluar. Këto dy rekate do të ndihmojnë shumë.
2. sinqeriteti i qëllimit, duhesh të kesh për qëllim ta kryesh këtë ibadet vetëm për hirë të Allahut subhanehu ve teala ngase „ veprat maten sipas qëllimeve, dhe çdonjërit i takon ajo çka ka pasë për qëllim“ (buhari dhe muslim)
3. mëso mbi mënyrën se si kryhet haxhi, ndiq ligjërata dhe lexo libra mbi këte që të mund të bëjsh një haxh të vyer sipas rregullave
4. leri familjes tënde në dispozicion mjete të mjaftueshme për jetesë deri në kthimin tënd, porositi ata me frikë respekt ndaj Krijuesit dhe sigurohu për ta nga ndonjë frikë apo trazirë.
5. pendohu nga të gjithë mëkatet. Allahu subhanehu ve tela thotë: „..pendohuni të gjithë te All-llahu, o besimtarë, në mënyrë që të gjeni shpëtim.“ (Nur-31) Pendimi është: braktisja e krejt mëkateve, pendimi për të kaluarën dhe mospërsëritja e tyre në të ardhmen. Poqese ke bërë dëm dikujt ja kthen dhe kërkon hallallëk, qoftë ajo gjë e nderit, pasurisë apo diç tjetër.
Dijetari i mirënjohur AbdulAziz bin Bazi (rahimehullah) thotë: „nëse dikush nuk kryen namazin dhe mohon obligueshmërinë e tij është mosbesimtar sipas gjithë dijetarëve islam dhe nuk i pranohet haxhi, e nëse dikush e len nga përtacia dhe mospërfillja atëhere ka dy mendime njëri se i pranohet dhe tjetri se nuk i pranohet. Unë qëndroj në mendimin se nuk i pranohet ngase Muhammedi, sallall-llahu alejhi ve sel-em, thotë: „ besa që kemi mes nesh dhe mes tyre është namazi, kush e len ate ka bërë kufr“ dhe poashtu thotë: „ndërmjet njeriut dhe kufrit e shirkut është lënia e namazit“ dhe këto përfshijnë ata që e mohojnë namazin si dhe ata që e lënë namazin nga përtacia.“
6. me shkuar me pasuri hallall. Ate pasuri të cilën e kemi fituar në mënyrë të lejuar që mos të na ndodhë t’i marrim mëkatet tona me vehte në këtë udhëtim. Ai i cili kryen haxhin me pasuri të dyshimtë nuk i pranohet ky ibadet dhe edhe nëse i pranohet ai ka bërë mëkat nga njëra anë. Ka ardhur në hadith se Muhammedi, sallall-llahu alejhi ve sel-em, ka thënë: „ kur të dale haxhiu të kryej haxhin dhe pasuria e tij është e pastërt, kur të vëndojë këmbën e tij në uzengjit e kalit dhe të thotë: Lebbejke Allahumme lebbejke (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem) i thot atij thirësi prej lart: ti e ke pasurinë hallall dhe e ke kalin hallall, haxhi jot është i pranuar dhe nuk të refuzohet. Kur të dale me pasuri të fëlliqtë, haram; e të vëndojë këmbën e tij në uzengjit e kalit dhe të thotë: Lebbejke Allahumme lebbejke (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem) i thot atij thirësi prej lart: ti e ke pasurinë haram dhe e ke kalin haram, haxhi jotë refuzohet dhe nuk të pranohet“ (Taberani)
7. zgjedhja e shoqerisë së mirë. Ata janë ndihma jote ma e mirë në këtë rrugë; të përkujtojnë ate çka e haron, të mësojnë ate çka nuk e din dhe të rrethojnë me vëmendje dhe mbrojtje.
8. të respektosh rregullat e udhëtimit dhe të thuash lutjet përkatëse, ashtu që në çdo tatëpjetë do të thuash Allahu Ekber dhe në çdo teposhtëze; Subhanallah, dhe lutjet tjera të udhëtimit.
9. duhesh të jesh i qetë dhe të durosh mundimet e rrugës duke ditur se krejt ato janë vepra të mira në ditën e gjykimit. Mos i humb veprat e tuaja për shkak të ofendimeve dhe përmbaj gjuhën dhe dorën tënde nga muslimanët.
10. ule shikimin dhe përmbaju ndalesave të sheriatit.
Allahu, subhanehu ve teala, na pranoftë veprat tona të mira dhe na bëftë neve dhe prindërit tanë prej atyre të cilëve u janë falur mëkatet dhe të cilët këtë vit do të shqiptojnë: (të përgjigjem o Allahu im, ty të përgjigjem).